ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΜΟΝΙΜΟΥ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ: ΠΟΤΕ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΤΑ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ

1. Η Νομοθετική Πρόβλεψη

Η έκδοση βεβαίωσης μονίμου κατοικίας προβλέπεται νομοθετικά στο άρθρο 279 του Νόμου 3463/2006, ο οποίος είναι γνωστός ως Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων.

Ειδικότερα η εν λόγω διάταξη προβλέπει τα ακόλουθα: 

"Η ιδιότητα του μονίμου κατοίκου, όπου αυτή απαιτείται, βεβαιώνεται από τον Δήμαρχό ή από τον Πρόεδρο της Κοινότητας. Η οικεία βεβαιώση χορηγείται εφόσον προκύπτει πραγματική εγκατάσταση στο Δήμο ή στην Κοινότητα, που αποδεικνύεται με την υποβολή από τον ενδιαφερόμενο απόδειξής λογαριασμού Δ.Ε.Κ.Ο. ή αντιγράφου του εκκαθαριστικού σημειώματος της οικείας Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ.). Εάν, αιτιολογημένως η ιδιότητα του μονίμου κατοίκου δεν μπορεί να αποδειχθεί από τα ανωτέρω δικαιολογητικά, αποδεικνύεται από τον ενδιαφερόμενο με κάθε άλλο πρόσφορό αποδεικτικό μέσο, Η υπεύθυνή δήλωση του ενδιαφερόμενου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μοναδικό αποδεικτικό μέσο.
Σε κάθε περίσπτωση ο Δήμαρχος δύναται να αρνηθεί τη χορήγηση της βεβαιώσης με παράθεση ειδικής αιτιολογίας" 

2. Τα απαιτούμενα δικαιολγητικά και πότε χορηγείται

Από την ανωτέρω διάταξη σε συνδυασμό με τα όσα ποροβλέπονται από την υπ΄αριθμόν ΔΙΑΔΠ/Ε/6984/3-4-2006 απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης (ΦΕΚ 480/Β/18-4-2006), η οποία τροποποίησε τις προηγούμενες αποφάσεις ΔΙΑΔΠ/Α/13190/02 (ΦΕΚ 896/Β/16-7-2002) και ΔΙΑΔΠ/Α/16959/02 (1189/Β/12-9-2002), πορκύτει ότι :

Α) Τα δικαιολογητικά, τα οποία οφείλει να προσκομίσει ο δημότης στον οικείο Δήμο προκειμένου να του χορηγηθεί βεβαίωση μόνιμης κατοικίας είναι τα εξής:  
1) Αίτηση η οποία παρέχεται από την εκάστοτε υπηρεσία.
2) Αστυνομική ταυτότητα. 
3) Αντίγραφο του τελευταίου λογαριασμού ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ κ.λ.π.) στο όνομά του ή αντίγραφο εκκαθαριστικού της οικείας Δ.Ο.Υ.
4) Υπεύθυνη δήλωση του δημότη, η οποία του παρέχεται από την υπηρεσία, στην οποία βεβαιώνει τη μόνιμη κατοικία του.

Β) Σε περίπτωσή που η ιδιότητα του μόνιμου κατοίκου δεν αποδεικνύεται αιτιολογημένα από τα παραπάνω δικαιολογητικά, τότε η ιδιότητα μπορεί να αποδειχθεί αυτή από τον ενδιαφερόμενο, με κάθε δυαντό πρόσφορο μέσο. Η εν λόγω έννοια αποτελεί αόριστη νομική έννοια, πράγμα που απλά σημαίνει ότι δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια τι σημαίνει χρήση κάθε πρόσφορού μέσου. Ως εκ τούτου θα πρέπει να εξετάζεται οτιδήποτε αποδεικνύει την κύρια και μόνιμη κατοικία του ενδιαφερομένου (π.χ. διατήρηση κατοικίας, εργασία, η επαγγελματική δραστηριότητα, η ίδια αντίληψη του Δημάρχου (ή του αρμόδιου αντιδημάρχου κλπ).

Ειδικά για το ζήτημα του προσδιορισμού του στοιχείου της απόδειξης της μόνιμης κατοικίας με κάθε πρόσφορο μέσο, είναι σκόπιμο να αναφερθούν τα παρακάτω:


1. Βεβαίωση της μόνιμης κατοικίας μέσω της εργασίας: 

Δυνάμει της υπ' αριθμ. 1865/2002 απόφασης του Συμβουλίου της επικρατείας κρίθηκε ως προς το εν λόγω ζήτημα ότι "κάθε πρόσωπο έχει κατοικία τον τόπο της κυρίας και μόνιμης εγκατάστασής του. Κανένας δεν μπορεί να έχει συγχρόνως περισσότερες από μια κατοικίες. Για τις υποθέσεις που αναφέρονται στην άσκηση του επαγγέλματος λογίζεται ως ειδική κατοικία του προσώπου ο τόπος όπου ασκεί το επάγγελμά του. Κατά την έννοια των παραπάνω διατάξεων, κατοικία είναι ο τόπος όπου το πρόσωπο έχει την κύρια και μόνιμη εγκατάστασή του, ο τόπος δηλαδή που έχει καταστεί, σύμφωνα με τη βούλησή του, το σταθερό κέντρο των βιοτικών του εν γένει σχέσεων. Ειδικότερα, ως κύρια εγκατάσταση θεωρείται ο τόπος της οικογενειακής εγκατάστασης (εστίας), ο οποίος έχει το στοιχείο της σταθερότητας" καταλήγοντας ότι ο τόπος εργασίας επειδή ακριβώς προσιδιάζει στα ανωτέρω κριτίρια αποτελεί ουσιαστικό μέσο απόδειξής και του τόπου κατοικίας.

2. Χρήση της μεθόδου αυτοψίας για την απόδειξη του τόπου κατοικίας.

Στην περίπτωση αδυναμίας προσκόμισης από τον ενδιαφερόμενο στοιχείων που να βεβαιώνουν την κατοικία του, η διενέργεια αυτοψίας αποτελεί ένα κρίσιμο στοιχείο. Τη διενέργεια αυτοψίας από όργανα της Δημοτικής Αστυνομίας χρησιμοποιούν και τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ), προκειμένου να βεβαιώσουν τη μόνιμη κατοικία των αιτούντων σχετική βεβαίωση.

Η ανωτέρω διαδικασία δεν είναι μια απλή και ανώδυνη διαδικασία και φυσικά η χρήση των οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης δυσχαιρένει το όλο ζήτημα. Ουδείς μπορεί να ισχυριστεί ότι η εν λόγω διαδικασία είναι απρόσκοπτή και δεν εμφανίζει προβλήματα.

"Ωστόσο, τα ρητώς μνημονευόμενα στο νόμο δικαιολογητικά που πιστοποιούν τη μόνιμη εγκατάσταση (λογαριασμοί ΔΕΚΟ, εκκαθαριστικό σημείωμα ΔΟΥ) είναι μεν νόμιμα τεκμήρια μόνιμης κατοικίας, όχι όμως αμάχητα και αποκλειστικά. Μάλιστα, η απόδειξη μπορεί να γίνει και με κάθε άλλο πρόσφορο μέσο διασταύρωσης των στοιχείων που υποβάλλει ο ενδιαφερόμενος, ακόμη και με αυτοψία του βεβαιούντος. Σε κάθε περίπτωση, η άρνηση χορήγησης βεβαίωσης μόνιμης κατοικίας, πρέπει να συνοδεύεται από έγγραφη αιτιολογία και μάλιστα ειδική, όπως ρητά απαιτεί ο νόμος (άρθρο 279 του Ν. 3463/2006). Αν ειδικοί λόγοι αμφιβολίας δεν υφίστανται, τότε ο δήμαρχος ή ο πρόεδρος της κοινότητας υποχρεούται να εκδώσει τη βεβαίωση".

Τα ανωτέρω παρατίθενται και προκύπτουν από σχετικό πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη, που έκρινε το εν λόγω ζήτημα ακτόπιν καταγγελίας πολίτη για άρνηση χορήγησης της οικείας βεβαιώσης μόνιμης κατοικίας προκειμένου να προσληφθεί με σύμαβση ορισμένου χρόνου στον οικείο Δήμο. 

Αμέσως κατωτέρω παρατίθεται τα σχετικό link που οδηγεί στην ιστοσελίδα του Συνηγόρου του Πολίτη όπου έχουν αναρτηθεί τα σχετικά αρχεία αναφορίκα με τη συγκεκριμένη υπόθεση: http://www.synigoros.gr/?i=state-citizen-relations.el.merikis_prokiriski.19409
 
Γ) Ωστόσο, υπό το πρίσμα των ανωτέρω αυτό δεν σημαίνει ότι αρκεί μόνο η υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερομένου για να αποδείξει και να πιστοποιήσει τη μόνιμη κατοικία του ενδιαφερόμενου. Κάτι τέτοιο απαγορεύεται άλλωστε ρητά από την ανωτέρω απόφαση και από το νόμο.Τέλος, ο δήμαρχος (ή ο αρμόδιος αντιδήμαρχος), μπορεί να αρνηθεί τη χορήγηση βεβαίωσης μόνιμης κατοικίας, υπό την προϋπόθεση όμως ότι θα παραθέσει ειδική, εμπεριστατωμένη και επαρκή αιτιολογία για τον λόγο ή τους λόγους της άρνησής του εγγράφως.

Δ) Ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα ως προς το εν λόγω ζήτημα είναι και η πρόσφατη απόφαση με αριθμό πρωτοκόλλου Φ131360/31913/14/09-01-2015 του Τμήματος Αστικής και Δημοτικής Κατάστασης της ομώνυμης διεύθυνσης του Υπουργείου Εσωτερικών αναφορικά με το εν λόγω ζήτημα, η οποία έκρινε ότι:

"α) η χορήγηση της βεβαίωσης μονίμου κατοικίας έγκειται στη διακριτική ευχέρεια του Δημάρχου, ο οποίος οφείλει να διερευνήσει  το κατά πόσο υπάρχει η πραγματική εγκατάσταση στο Δήμο,

β) δεν υφίσταται η προϋπόθεση χρονικής διάρκειας για τη χορήγηση βεβαίωσης μόνιμης κατοικίας, ούτε ελάχιστο υποχρεωτικό χρονικό διάστημα κατοικίας σ’ ένα Δήμο για την έκδοση της ως άνω βεβαίωσης

γ) για την έκδοση της βεβαίωσης δεν απαιτείται - ως αναγκαία προϋπόθεση - η δημοτολογική εγγραφή στο Δήμο, δηλαδή οι κάτοικοι να είναι δημότες του  Δήμου

δ) δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μοναδικό αποδεικτικό μέσο η υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερόμενου και

ε) σε κάθε περίπτωση ο δήμαρχος μπορεί να αρνηθεί τη χορήγηση της βεβαίωσης με παράθεση ειδικής αιτιολογίας.

Τονίζουμε ότι οι ανωτέρω διατάξεις  ισχύουν για όλους ανεξαιρέτως  και η αρμοδιότητα του Δημάρχου εξαντλείται περιοριστικά και αναγκαστικώ δικαίω,  ούτως ώστε να χορηγείται η βεβαίωση μόνιμης κατοικίας σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες που είναι μόνιμοι κάτοικοι του Δήμου, χωρίς να παρέχεται σε αυτόν η δυνατότητα να βεβαιώνει τη μόνιμη κατοικία επιμεριστικά σε πολιτογραφημένους ή μη κατοίκους του Δήμου.

Περαιτέρω ο Δήμαρχος στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του να εκδίδει πιστοποιητικά προσωπικής και οικογενειακής κατάστασης των δημοτών του (άρθρο 58 ν.3852/2010/87Α΄), εκδίδει και το προβλεπόμενο από το άρθρο 27 του ν.3284/2004 (217Α΄) πιστοποιητικό ελληνικής ιθαγένειας βάσει του δημοτολογίου,  στο οποίο αναφέρεται η χρονολογία και η νομική κτήση της ιθαγένειας του εγγεγραμμένου.

Εν κατακλείδι ο Δήμαρχος εκδίδει κατά την  ανωτέρω διαδικασία τη βεβαίωση μόνιμης κατοικίας για όλους  τους κάτοικους του Δήμου του ανεξαρτήτως εάν είναι δημότες του και το πιστοποιητικό ελληνικής ιθαγένειας μόνον για τους δημότες του, έτσι από τα δύο αυτά πιστοποιητικά μπορεί να συναχθεί η ημερομηνία έλευσης στην Ελλάδα του πολιτογραφημένου αλλοδαπού".

 

Παρατίθεται η ανωτέρω απόφασή στο σύνολό της: https://drive.google.com/file/d/0B5XuuWwtWQPraHE1RmRfWG9EU2M/view?usp=sharing

Παρατίθεται υπόδειγμα αίτησης προς το Δήμο για χορήγηση της σχετικής Βεβαίωσης:
https://drive.google.com/file/d/0B5XuuWwtWQPramM0MHRkVlMzWjQ/view?usp=sharing